دَن آریلي؛پژوهشگر اقتصاد رفتاری ، در ابتدای سال ٢٠٠٢ یک آزمون برگزار کرد به نام “آزمایش های ماتریسی” که درآن بیش از ٤٠٠٠٠ نفر شرکت کردند.
‏‎به شرکت‌کنندگان ٢٠ سوال ریاضی داده شد. هر کدام از سوال ها؛ ماتریسی از اعداد بود که افراد باید اعدادی که جمع آنها مساوی ١٠ میشد را انتخاب و دور آنها خط می‌کشیدند.
‏‎مسلما این یک عملیات ساده ای بود که همه افراد می‌توانستند به همه سوالات پاسخ دهند، اما به آنها فرصت کافی داده نشده بود!
‏‎قرار بود که شرکت کنندگان بعد از ٥ دقیقه مداد خود را زمین گذاشته، تعداد پاسخ های صحیح خود را شمرده و روی کاغذ دیگری بنویسند (اظهار کنند) و سپس برگه‌ آزمون خود را در دستگاه کاغذ خردکن قرار دهند و به ازای هر پاسخ صحیح (اظهار شده)، یک دلار دریافت کنند.
‏‎چیزی که آنها نمی‌دانستند این بود که دستگاه بعد از گرفتن کاغذ، آنها را به طور کامل خرد نمی‌کند و قسمت اصلی کاغذ سالم باقی می‌ماند!
‏‎نتایج آزمون:
۱. حدود ٧٠ درصد افراد تقلب کردند.
۲. افرادی که به طور متوسط به ٤ سوال پاسخ صحیح داده بودند، ٦ پاسخ صحیح را گزارش (اظهار) کرده‌ بودند.
۳. از میان ٤٠٠٠٠ شرکت‌کننده، ٢٠ تقلبکار بزرگ وجود داشت که گفته بودند به تمام ٢٠ سوال پاسخ درست داده‌اند و در واقع ٤٠٠ دلار تقلب کردند.
۴. ٢٨٠٠٠ تقلبکار کوچک وجود داشت که ٥٠٠٠٠ دلار دزدی کردند!
آریلی چنین نتیجه می گیرد:
متقلبان بزرگ؛ تعدادشان کم و اثر تخریبی آنها روی یک اقتصاد؛ کم و در نقطه مقابل؛ متقلبان کوچک، تعدادشان زیاد و اثر تخریبی آنها روی اقتصاد وحشتناک زیاد است!